ỨNG DỤNG TRÍ TUỆ NHÂN TẠO (AI) TRONG CÔNG VIỆC TRÊN TÀU (How seafarers can use artificial intelligence (AI) onboard)

Ngày 04-01-2025

Trong ngành hàng hải hiện đại, trí tuệ nhân tạo (AI), đặc biệt là mô hình ngôn ngữ lớn (LLM - Large Language Model), đang dần trở thành một công cụ thiết yếu hỗ trợ công việc của thuyền viên. Với khả năng xử lý ngôn ngữ tự nhiên, AI giúp thuyền viên làm việc hiệu quả hơn, giảm áp lực và nâng cao độ chính xác trong cả kỹ thuật, giao tiếp và học tập.

In the modern maritime industry, artificial intelligence (AI), particularly large language models (LLMs), is becoming an essential tool to assist seafarers in their daily duties. With powerful language processing capabilities, AI helps crew members work more efficiently, reduce stress, and increase accuracy across technical operations, communication, and learning.

Hiện nay, một số công cụ AI phổ biến và dễ sử dụng cho thuyền viên bao gồm:

ChatGPT (OpenAI): Mô hình đa năng, có thể trả lời, soạn văn bản, dịch, tóm tắt, hỗ trợ học tập, và hơn thế nữa.
Google Gemini (trước đây gọi là Bard): Có thể tích hợp với tài liệu Google Docs và hỗ trợ tìm kiếm thông minh.
Microsoft Copilot (trong Word, Outlook, Excel): Hữu ích khi làm việc với văn bản, bảng tính, email trên laptop cá nhân.
You.com AI, Claude (Anthropic) hoặc các ứng dụng chạy offline cũng đang dần phổ biến trong môi trường thiếu kết nối internet.

Hầu hết các công cụ này đều có phiên bản miễn phí và có thể truy cập từ điện thoại, tablet hoặc laptop có kết nối mạng. Với tính linh hoạt cao, chúng phù hợp với điều kiện làm việc trên tàu – nơi thời gian, nhân lực và tài nguyên luôn giới hạn

Dưới đây là một số tình huống thực tế mà bạn có thể áp dụng AI để hỗ trợ công việc hàng ngày trên tàu

Tra cứu Quy Định của các điều ước Quốc tế trong lĩnh vực hàng hải (IMO circulars, MARPOL, SOLAS, MLC, ...), lọc ra các quy định sắp có hiệu lực.

Khi sử dụng chức năng này thuyền viên cần nêu rõ các thông tin liên quan cần thiết để việc tra cứu nhanh, giới hạn được lượng thông tin trả lời vừa đủ: loại tàu, GRT, LOA, năm đóng, quốc tịch, vùng hoạt động, v.v.…

Tra cứu quy định liên quan đến lĩnh vực hàng hải của các quốc gia có cảng, quốc gia ven biển và quốc gia tàu treo cờ
Phục vụ các cuộc kiểm tra của PSC. Tra cứu nhanh các lỗi PSC có đúng hay không, yêu cầu/khuyến nghị của PSC có phù hợp không
Tóm Tắt & Dịch Tài Liệu Kỹ Thuật

Chỉ cần upload Instruction Manual (1 file hay nhiều file) hoặc nói rõ tên maker/model của thiết bị, AI sẽ tóm tắt các tất cả các nội dung thuyền viên cần quan tâm như:

- Nguyên lý hoạt động

- Cách vận hành

- Các kiểm tra, chu kỳ bảo dưỡng

- Hướng Dẫn Bảo Trì/Sửa Chữa Thiết Bị

- Các lỗi hay gặp và cách xử lý

- Viết các báo cáo xin sửa chữa liên qua đến 1 sự cố cụ thể

- Tạo các bảng chỉ dẫn với màu sắc, khổ giấy phù hợp để in và dán gần thiết bị

Upload hệ thống quản lý của công ty (1 file hay nhiều file) và tóm tắt các công việc, tóm tắt các báo cáo cần chuẩn bị của 1 chức danh cụ thể, hay của 1 công việc cụ thể
Soạn thảo các email trả lời, chuẩn bị các biểu mẫu, biên bản bàn giao, các checklist trước khi tiến hành công việc bảo dưỡng lớn
Lập Kế Hoạch Làm Việc & Bảo dưỡng hàng tuần, hàng tháng
Luyện giao tiếp tiếng Anh Hàng Hải, tạo các mẫu giao tiếp qua VHF. Giới hạn lượng từ vựng, soạn các mẫu câu giao tiếp liên quan đến 1 công việc cụ thể, 1 thiết bị cụ thể
Hỗ Trợ tính toán Kỹ thuật (Ví dụ: điều chỉnh công suất máy; Tính lượng nhiên liệu tiêu thụ; Tính mớn nước tối ưu; Tính lượng khí xả CO2 để làm báo cáo CII, EEOI; Phân bổ ballast tối ưu, tính toán hàm lượng dinh dưỡng trong bữa ăn của thuyền viên; tối ưu hoá order thực phẩm; v.v...)
Rất nhiều ứng dụng khác chưa thể dự đoán hết được.

KẾT LUẬN

Việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào công việc hàng hải không còn là chuyện của tương lai, nó đã và đang diễn ra. Từ việc viết báo cáo, tra cứu kỹ thuật đến giao tiếp tiếng Anh hay học tập, AI đang giúp thuyền viên hiện đại hóa cách làm việc, tiết kiệm thời gian và tăng hiệu quả công việc
Đánh giá rủi ro:

An ninh mạng trên tàu là ưu tiên hàng đầu. Nhiều tàu không cho phép kết nối internet từ máy tính hệ thống (ECR, CCR, GMDSS...) và cấm cắm USB không kiểm soát để tránh nguy cơ nhiễm virus hoặc bị tấn công mạng. Để sử dụng AI một cách an toàn, bạn nên:

Tuân thủ tuyệt đối quy định của công ty về An ninh mạng
Tuân thủ tuyệt đối quy định của công ty về sử dụng thiết bị di động, máy tính khi đang trong ca trực
Chỉ dùng điện thoại cá nhân hoặc laptop riêng (không kết nối hệ thống tàu).
Tránh chia sẻ thông tin nhạy cảm của tàu và chủ tàu như: SMS, Fleet administration manual (nếu không được chủ tàu đồng ý) sơ đồ hệ thống, dữ liệu hành trình, danh sách thuyền viên, hình ảnh hộ chiếu, kháng nghị hàng hải, biên bản hư hỏng hàng hoá, biên bản đánh giá nội bộ,…
Lên trao đổi với thuyền trưởng hoặc trưởng máy trước khi áp dụng AI vào tài liệu chính thức.